Historia

 

Dokładne początki tej rasy nie są znane. Najbardziej prawdopodobna wydaje się teoria, iż owczarek australijski jest mieszanką europejskich ras pasterskich, które przybyły wraz z osadnikami do Ameryki. Niektórzy są przekonani, że rasa ukształtowała się już w Europie a następnie trafiła do Australii, i dopiero stąd przybyła do Kalifornii podczas Gorączki Złota. Osadnicy pochodzący z różnych krajów już od XVII wieku przywozili ze sobą owce, a gdzie były owce, tam i owczarki.

I tak osadnicy brytyjscy przywozili m.in. Camberland sheepdogs, Walijczycy – Glenwhery Collie. Były to wszystko psy w typie border collie. Wiele psów przywozili ze sobą Hiszpanie. Jednym z najpopularniejszych psów importowanych do Ameryki był owczarek angielski (English Shepherd), znany wówczas pod nazwą farm collie.

Dzisiejszy owczarek angielski (rasa uznana tylko przez jej własny klub w USA) wygląda bardzo podobnie do owczarka australijskiego. Wielu uważa, że jest on bezpośrednim przodkiem australijczyka.

W Ameryce dochodziło do nieuniknionych krzyżówek. Ważne było uzyskanie dobrego użytkowo psa, którego zadaniem było pasienie zwierząt, ochrona stad przed dzikimi zwierzętami i ostrzeganie przed obcymi. W każdym regionie wykształcił się swoisty typ psa pasterskiego dostosowany do jego specyficznych warunków. Psy te nazywano bardzo różnie, m.in. owczarki hiszpańskie, Bob-Tails, California shepherds, Pastor Dogs, Blues, New Mexican Shepherds. Nie wiadomo jednak dokładnie jakie było pochodzenie tych psów. Mogły być one krzyżówką brytyjskich psów pasterskich lub pochodzić z Kraju Basków, bądź też być kombinacją jednych i drugich.

Baskijscy pasterze emigrowali także w XVIII i XIX wieku do Australii zabierając ze sobą m.in. owczarki pirenejskie (odmiana tej rasy o krótkowłosym pysku przypomina małego owczarka australijskiego). Owce importowano do Ameryki z Australii i Hiszpanii, a wraz z nimi przybywali też Baskowie przywożąc swoje doskonałe owczarki. Stąd prawdopodobnie pojawiła się nazwa „owczarki australijskie”

 

XX wiek

 
Człowiekiem, który najbardziej zasłużył się dla promocji rasy był Jay Sisler. Był on utalentowanym treserem psów, z którymi dawał występy na pokazach rodeo. Miał owczarki australijskie jeszcze zanim rozpowszechniła się ta nazwa rasy. W 1939 roku kupił swojego pierwszego „niebieskiego psa”, Keno, i był nim zachwycony. Następnie zakupił sukę, Blue Star, która pokryta Keno, urodziła 2 słynne psy: Shorty’ego i Stuba. Sisler i jego psy występowali w latach 50. i 60. Ich pokazy budziły sensację i przyczyniały się do promocji rasy. Psy Sislera potrafiły balansować na cienkich deskach, skakać przez skakankę, wspinać się po drabinach i dużo więcej. Shorty i Stub – gwiazdy tych pokazów – wystąpiły w dwóch filmach Disneya: „Stub, the Greatest Cowdog in the West” oraz „Run, Appaloosa, Run”.

Sisler hodował niewiele, ale psy z jego hodowli wywarły wpływ na rasę. Zwłaszcza Sisler’s Shorty (1948-1959) występuje w rodowodach większości współczesnych owczarków australijskich.

Lekarz weterynarii Weldon Heard był twórcą linii Flintridge, na której opierają się rodowody wszystkich psów w tzw. typie wystawowym. Heard stosował silny linebred na psy dobrej jakości, o poprawnej budowie anatomicznej, chęci do pracy i inteligencji.

Warto wymienić jeszcze Steve’a Manskera, który stosował rozsądny linebred, aby utrzymać silny instynkt pasterski. Psy wyhodowane przez niego miały wpływ na stworzenie podstaw wielu ważnych hodowli psów pracujących.

W 1957 r. w Arizonie powstał Australian Shepherd Club of America (ASCA). Już wcześniej wiele organizacji rejestrowało owczarki australijskie, jednak żadna z nich nie było klubem utworzonym specyficznie dla tej rasy. W latach 60-70 ASCA znajdowało się w zastoju i w efekcie w 1966 r. powstało International Australian Shepherd Association (IASA), które początkowo oferowało wystawy i zawody posłuszeństwa, a od lat 70. zaczęło prowadzić rejestr psów. Po 1970 r. ASCA miało już rejestr i program wystawowy według modelu AKC. W 1980 r. ASCA wchłonęło rejestry IASA i w tym momencie stało się jedynym klubem rasy. Obecnie w ASCA zarejestrowanych jest ponad 100 000 psów.

Obowiązujący wzorzec rasy został zatwierdzony w 1977r. ASCA oferuje program wystawowy, zawody posłuszeństwa, agility i zaganiania zwierząt (bydło, owce i kaczki). Przyznaje czempionaty wystawowe, posłuszeństwa i pracy (psów pasterskich). ASCA jest przede wszystkim rejestrem rasy, ale kładzie bardzo duży nacisk na zachowanie zdolności do pracy i wszechstronności owczarka australijskiego. Od niedawna ASCA prowadzi program badań genetycznych dla zapewnienia czystości rasy.

Jednym z celów powstania ASCA była promocja rasy prowadząca do uznania jej przez AKC. Jednak bardzo wielu członków ASCA było temu przeciwnych, obawiając się, że rasa zatraci instynkty psa pracującego i stanie się kolejną wystawową maskotką. Znalazła się jednak mała grupa właścicieli aussie, którzy w tajemnicy założyli United States Australian Shepherd Association (USASA), mając na celu uznanie rasy przez AKC. W 1991 r. AKC przyjęło rasę do Miscellaneous Class, a w 1993 r. rasa zyskała pełne prawa przechodząc do grupy Herding (psów pasterskich). Na szczęście AKC oferuje nie tylko program wystawowy, ale także zawody posłuszeństwa, tropienia, agility i zaganiania. To daje nadzieję, że nawet owczarki australijskie z linii wystawowych zachowają choć podstawowe instynkty psa pasterskiego. Większość aussie w USA (i niektóre w Europie) ma teraz podwójną rejestrację AKC i ASCA (w Europie odpowiednio FCI i ASCA).

W 1996 r. owczarek australijski został wstępnie uznany przez FCI. Na Zgromadzeniu Generalnym FCI w 2007 roku rasa została uznana w pełni, zyskując prawo do interchampionatu.

 

Historia rasy w Polsce
 
Do Polski pierwsza suczka tej rasy (Bailey’s TAKE A CHANCE ON ME) trafiła w 1995 roku, przywieziona z USA przez Justynę Włodarczyk. Kolejne osobniki przyjechały już w po uznaniu rasy przez FCI. Na początku 1999 r. przybyła sprowadzona przeze mnie z Łotwy SenTikki AMARETTO CHOCO a kilka miesięcy później importowana z Kanady przez Justynę Włodarczyk K-Aus DON’T BE FOOLED BY MIRA (hodowla Myriad). Pierwszy miot aussie przyszedł na świat 19.10.2003 roku w hodowli EwBor Ewy Borkiewicz. Dla ciekawości podaję liczbę miotów urodzonych w poszczególnych latach: 2003 – 1, 2004 – 2, 2005 – 4, 2006 – 8, 2007 – 4, 2008 – 9, 2009 – 13. Dane dotyczące dokładnej liczby miotów w ostatnich latach nie są pełne, w każdym razie w 2010 i 2011 było ich po około 20 a w 2012 liczba ta przekroczyła 30. Szacuję (w bardzo dużym przybliżeniu), że obecnie, czyli pod koniec 2012 r., polska populacja aussie może liczyć około 1000 osobników.

 

« wstecz